آیت‌الله علم‌الهدی: شناخت سیره امام جواد (ع)، مقدمه معرفت شناسی اهل بیت (ع) است | مسلمانی محدودیت به نماز، روزه، حج و زیارت ندارد

به گزارش شهرآرانیوز، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در سخنرانی ظهر شهادت امام جواد (ع) که با حضور انبوه زائران و مجاوران در رواق امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی برگزار شد، اظهار کرد: در روز شهادت امام جواد (ع) شاید برترین مجلس سوگ و عزا همین مجلسی باشد که اکنون در حرم مطهر رضوی برپاست، زیرا عزای پسر در خانه پدر جلوه‌اش بیشتر است و اکنون در این مراسم که بر روی فرش خانه پدر، عزای پسر برگزار شده، این برنامه بدون شک حائز اهمیت معنوی فراوانی است تا برق اشک مردم زمینه‌ساز جلب رأفت و توجه خاص امام رضا (ع) باشد.

وی با اشاره به فرازی از زیارت جامعه کبیره افزود: در وصف اهل بیت (ع) گفته شده «وَ بَذَلْتُمْ أنْفُسَکُمْ فى مَرْضاتِهِ وَ صَبَرْتُمْ عَلى ما اَصابَکُمْ فى جَنْبِهِ» یعنی شما کسانی هستید که جان‌هایتان را در راه رضای خدا بذل کردید و بر هر مصیبتی که بر شما وارد شد، صبر دارید. در این باره، شاید بتوان یکی از بزرگ‌ترین مصائب امام رضا (ع) را همان جدایی از امام جواد (ع) دانست که شاید تا لحظه شهادت امام هشتم نیز بر قلب نازنین حضرت سنگینی می‌کرد و این زمانی آشکارتر می‌شود که روایت‌های متعدد، گواه از رابطه پر عاطفه و بسیار ویژه‌ای میان این پدر و پسر هستند.

شیوه شهادت، نشانه مظلومیت خاص امام جواد (ع)

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: مسئله شهادت امام جواد (ع)، یک ریشه خاص سیاسی دارد که عمدتاً مورد غفلت واقع می‌شود. به‌صورت کلی، زن مایه آرامش و اساس صلح و ثبات است تا جایی که مرد خانواده در هر زمان که بر اثر تنش‌های کار و فشار امور زندگی برآشفته شود، می‌داند که می‌تواند زیر سایه پر مهر وجود همسرش آرام بگیرد. در این شرایط، اینکه امام جوادالائمه (ع) نیز همچون امام مجتبی (ع) به دست همسر خود به شهادت رسید، نشان از غرب و مظلومیت فوق‌العاده‌ای دارد که فقط در وجود این دو امام معصوم منحصر است.

وی ادامه داد: با همه این تفاسیر، یک تفاوت عمده میان ماجرای مسمومیت امام مجتبی (ع) و امام جواد (ع) وجود دارد و اینکه جُعده دختر اشعث ابن قیس به‌عنوان همسر امام مجتبی (ع) نه‌تن‌ها هرگز از روی بغض و عداوت به جان امام سوءقصد نکرد بلکه از ابتدا شیفته امام بود و فقط در جریان یک موضوع، فریب خورد و این عمل را انجام داد. با این حال، روایت شهادت امام جواد (ع) پُر از عداوت‌های بدون مرز و کینه‌های سخت از طرف اُمّ‎فضل نسبت به وجود نازنین محمد ابن علی (ع) است و این‌چنین زندگی زناشویی بود که ۱۳ سال به امام جواد (ع) تحمیل شد.

انحراف امامت، مهم‌ترین توطئه مأمون

امام جمعه مشهد تصریح کرد: مأمون که از ابتدا به دنبال اصل امامت بود و فلسفه فراخواندن علی ابن موسی‌الرضا (ع) به مرو را نیز با همین سیاست دنبال کرده بود، پس از به شهادت رساندن امام هشتم مشاهده کرد که فرزند برومندش امام جواد (ع) در هشت‌سالگی به امامت رسیده و شیعه از او تبعیت دارد بنابراین راهبرد جدید خود را به‌گونه‌ای سازمان‌دهی کرد که این آقازاده هشت‌ساله را از ابتدا در جریان حاکمیت و خلافت هضم کند تا به هر ترتیب، زمانی که وقت حذف و ترور او رسید، جریان امامت شیعه دچار انحراف شود.

وی تأکید کرد: مأمون در ۱۲ سالگی امام دستور داد امام جواد (ع) از مدینه به بغداد هجرت کنند و عقد نکاح ایشان را با آخرین فرزند خود که یک دختر ۹ ساله به نام ام‎فضل بود، جاری کرد. توطئه مأمون آن بود که امام جواد (ع) به‌عنوان داماد خلیفه، همه تعاملاتش محدود به دارالخلافه بغداد و طبقه خاصی از اشراف باشد تا به همین ترتیب، خط سیر امامت از مسیر خود خارج شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: امتیاز سیاست ائمه اطهار (ع) در همه مقاطع تاریخ آن بوده که تهدید را به فرصت تبدیل کنند و این در زمان امام جواد (ع) نیز صادق بود؛ به‌گونه‌ای که مأمون خواست وجود نازنین امام را محدود به کاخ خلافت کند، اما همین مسئله باعث شد تا از طریق ارتباط نیابتی، نمایندگان امام جواد (ع) بتوانند شبکه ارتباطات، ولی خدا را در سرتاسر ممالک اسلامی گسترده کنند؛ شبکه‌ای که مرکز آن نیز در کاخ خلافت قرار داشت و به این ترتیب، بر نفوذ و گستردگی این شبکه نیز افزوده شد. امام جواد (ع) نیز داماد خلیفه بود و به این ترتیب، همه امکانات حکومتی را در ترویج دین به کار برد تا سرانجام کار به جایی برسد که مأمون به چشم خود شکست توطئه‌اش را ببیند.

وی ابراز کرد: در این شرایط بود که با استفاده از محدودیت‌های جدید مأمون عباسی، امام جواد (ع) این فرصت را پیدا کرد تا با حضرت سمانه خاتون ازدواج کند و از آن‌جا که اُمّ‎فضل نازا و عقیم بود، امام جواد (ع) بنا بر سنت جامعه توانست محل زندگی خود را از مجاورت اُمّ‎فضل به مجاورت سمانه خاتون انتقال دهد و شبکه ارتباطات خود را نیز به منزل جدید بیاورد. کنار آمدن با این قضیه برای اُمّ‎فضل بسیار سنگین بود، زیرا از یکسو حسادت در کار بود و از سوی دیگر نمی‌توانست مأموریت‌های پدرش برای کنترل روابط امام جواد (ع) را انجام دهد.

آیت‌الله علم‌الهدی بیان کرد: پس از این جریانات، امام جواد (ع) توانست دوباره به مدینه بازگردد و تا زمان مرگ مأمون در این شهر بماند، اما معتصم عباسی که به خلیفه رسید، در ابتدا اُمّ‎فضل را تحریک و تهییج کرد تا عامل شهادت امام جواد (ع) باشد و پس از آن، دستور داد تا وجود نازنین محمد ابن علی (ع) را با خانواده و به‌طور کامل به بغداد بیاورند. این هجرت، زمینه‌ساز شهادت امام بود و در انتها ختم به همان فاجعه شد. 

شناخت معرفت ائمه اطهار، یک ضرورت است

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی با تأکید بر ضرورت معرفت‌شناسی کامل نسبت به ساحت ائمه اطهار گفت: زندگی امام جواد (ع) را که به‌عنوان یک نمونه از زندگانی اهل بیت (ع) از نظر بگذرانیم، شاید بعضی بگویند که ائمه اطهار (ع) بالاخره هرکدام روشی را به‌صورت سلیقه‌ای برای کنش‌گری اجتماعی و سیاسی برگزیدند و در انتها هم با آنان دشمنی شد و شهید شدند، اما این منطق نشان از عدم معرفت‌شناسی دارد. برادران و خواهران، اگر معرفت اهل بیت (ع) را بشناسیم، درک می‌کنیم که وجود نازنین هرکدامشان به‌صورت بی‌وقفه مشغول مبارزه بودند تا دین خدا برقرار شود و در انتها همین مبارزه بی‌وقفه ختم به شهادتشان می‌شد.

وی افزود: نمی‌شود ما مسلمان و شیعه باشیم و در این عصر که هجمه به ساحت دین خدا و پیامبر اکرم (ص) در شدیدترین حالت خود در تاریخ قرار دارد، بگوییم ما به مبارزه و جهاد کاری نداریم و فقط گوشه‌ای نمازمان را می‌خوانیم، روزه‎مان را می‌گیریم، عمره و حج‎مان را می‌رویم و زیارتمان را می‌کنیم. نه عزیز من این‌طور نمی‌شود! فیض همه زندگی عبادی ما به یک رکعت نماز وجود اقدس امیرالمؤمنین (ع) نمی‌رسد. والاترین عبادات را اهل بیت (ع) داشتند، اما زندگی‎شان را از ابتدا تا انتها منحصر در مبارزه با دشمنان خدا قرار دادند تا وضعی که مسیرشان ختم به شهادت شد و امام بعد، سیره پدر معصوم خود را ادامه می‌داد.

امام جمعه مشهد خاطرنشان کرد: این طریقت اهل بیت (ع) بود که نظام جائر و ظالم زمان خود را به چالش می‌انداختند، اجازه نمی‌دادند آب خوش از گلوی آن‌ها پایین برود و فرصت روا داشتن ظلم بر مردم را پیدا کند. به دلیل استمرار بر مبارزه هم بود که حاکمان وقت به‌موازات اینکه جبهه دشمن خارجی برای امام جواد (ع) شکل می‌دادند، صف خط مقدم جبهه را به خانه امام آوردند و همسر او را خبرچین تعاملات و مجری توطئه شهادت قرار دادند.